Vào tháng 3 năm 2025, ngành chăn nuôi heo tại Việt Nam vẫn đang đối mặt với một “kẻ thù” đáng gờm: bệnh lở mồm long móng (LMLM). Căn bệnh do virus Aphthovirus gây ra không chỉ làm giảm năng suất đàn heo mà còn gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cả thị trường nội địa lẫn xuất khẩu. Dưới đây là những khó khăn nổi bật mà người chăn nuôi đang phải đối mặt.

Lây lan nhanh, khó kiểm soát

Virus LMLM lây lan qua đường hô hấp, tiếp xúc trực tiếp hoặc qua dụng cụ, phương tiện vận chuyển. Với khả năng tồn tại lâu trong môi trường, đặc biệt ở vùng khí hậu ẩm ướt, việc ngăn chặn dịch bệnh trở thành bài toán nan giải. Các trang trại chăn nuôi tập trung, nơi mật độ heo cao và giao thương gia súc nhộn nhịp, càng là “điểm nóng” khiến mầm bệnh dễ bùng phát.

Không có thuốc đặc trị

Đến nay, y học thú y vẫn chưa tìm ra thuốc đặc hiệu chữa LMLM. Các biện pháp chỉ dừng ở mức hỗ trợ giảm triệu chứng như sốt, loét miệng, long móng và ngăn nhiễm trùng thứ phát. Heo con có thể tử vong với tỷ lệ lên tới 50-100% do biến chứng viêm cơ tim, trong khi heo nái mang thai thường bị sảy thai, gây tổn thất lớn về đàn giống.

Hạn chế của vaccine

Vaccine là “lá chắn” quan trọng, nhưng virus LMLM có nhiều type (O, A, C, SAT1-3, Asia1) và biến chủng, không tạo miễn dịch chéo. Nếu vaccine không khớp với chủng virus đang lưu hành, heo vẫn có nguy cơ mắc bệnh. Thêm vào đó, chi phí vaccine và lịch tiêm phòng 6 tháng/lần là gánh nặng tài chính cho người chăn nuôi, nhất là trong giai đoạn kinh tế khó khăn.

Tác động kinh tế và thương mại

Bệnh LMLM không chỉ làm hao hụt đàn heo mà còn kéo theo lệnh cấm xuất khẩu từ các nước nhập khẩu thịt heo. Điều này khiến ngành chăn nuôi Việt Nam, vốn đang nỗ lực phục hồi, gặp thêm rào cản trong việc mở rộng thị trường quốc tế. Giá trị kinh tế bị suy giảm nghiêm trọng, từ sản lượng thịt đến uy tín thương hiệu.

Ý thức phòng bệnh chưa cao

Nhiều hộ chăn nuôi chưa tuân thủ nghiêm các biện pháp an toàn sinh học như vệ sinh chuồng trại, kiểm dịch gia súc hay hạn chế người ra vào. Đây là “kẽ hở” khiến dịch bệnh dễ lây từ ổ dịch nhỏ thành đại dịch, gây khó khăn cho công tác dập dịch của cơ quan chức năng.

Hướng đi nào cho tương lai?

Để vượt qua những thách thức này, người chăn nuôi cần phối hợp với thú y địa phương để tiêm vaccine phù hợp, đồng thời áp dụng nghiêm ngặt các biện pháp khử trùng chuồng trại bằng vôi bột, formol. Về lâu dài, đầu tư nghiên cứu vaccine đa giá và nâng cao nhận thức cộng đồng sẽ là chìa khóa giảm thiểu tác động của LMLM.